Het is min of meer toeval, maar de laatste reeks boeken die ik las, hadden allemaal een nogal ongezellig thema: het einde van de wereld.
Als eerste herlas ik "The day of the Triffids", de postapocalyptische sciencefictionroman uit 1951, van de Britse auteur John Wyndham. Grote, beweeglijke en vleesetende planten krijgen vrij spel door een meteorietenregen die iedereen die kijkt blind maakt. Het is meer een beschouwend boek dan gevuld met actie, en daar ben ik een liefhebber van. Voor een boek uit 1951 voelt het niet echt ouderwets (hoewel de maatschappelijke visie natuurlijk gedateerd en soms seksistisch is). Het verhaal loopt lekker, de thema's zijn helder; gevaren van de wetenschap, verval van de beschaving, Koude Oorlog natuurlijk (zijn de meteorieten natuurlijk of een wapen?) en morele dilemma's in zo'n situatie. Ik werd er zelf wel een beetje ongemakkelijk van, hoe kwetsbaar is een beschaving? Al komt het in dit boek nog min of meer goed.
Volgende in de reeks "einde van de wereld" was nog ouder, uit 1949. "Earth Abides" van de Amerikaanse auteur George R. Stewart. Zelfde type boek, alleen vond ik deze iets realistischer. In de "Triffids" proberen mensen de beschaving nog te redden, dit boek beschrijft de langzame (na de initiële ramp) ineenstorting van de menselijke beschaving. Achteruitgang van kennis is in zo'n situatie eigenlijk onvermijdelijk. Het boek beschrijft die ondergang, of terugkeer naar een natuurlijk staat van de maatschappij, vanuit de hoofdpersoon Ish, die poging doet kennis te behouden en over te dragen, maar uiteindelijk moet accepteren dat de wereld die hij kent weg is. Tikje somber deze.
En het laatste boek is non-fictie, maar zeker het meest schokkend. "Nuclear War: A Scenario" van de Amerikaanse onderzoeksjournalist Annie Jacobsen, gepubliceerd in 2024. Het boek beschrijft een scenario, de nucleaire aanval van Noord-Korea op de Verenigde Staten. En hoe dat helemaal foutloopt, bijna onvermijdelijk. Wereldleiders, militaire commandanten, de communicatieketens, de beslissingsmomenten en de technische beperkingen. En alles moet in minuten gebeuren. Het boek schakelt tussen het scenario, stukjes geschiedenis, en gesprekken die Jacobsen had met mensen uit het veld. Ik neem aan dat de beschreven feiten kloppen, voor zover we die kennen. En dat is niet hoopvol. Het is duidelijk een pleidooi voor ontwapening, maar wie ziet dat gebeuren? Er komen alleen maar meer landen bij met dit soort wapens.
